در روایت اسلامی که از اهل بیت عصمت و طهارت نقل شده داستانی از زاهدی در جزیره خوش و آب هوا آمده که دارای نکات و لطائف بسیاری است.
شرک که به معنای نوعی همتایی و مشارکت است در کلام اسلامی و اصطلاحات قرآنی به معنای پذیرش شریک و همتا برای خدا در حوزه ربوبیت و الوهیت است. به سخنی ساده تر، این که برای خداوند در پروردگاری و هم چنین معبودیت وی همتا و شریکی را قایل شویم.
خداوند در سوره ذاریات هدف از آفرینش را عبادت خویش می شمارد و بزرگان بر اساس روایات تفسیری و فرهنگ اسلامی قرآنی و برخی از آیات مرتبط عبارت لیعبدونی را به لیعرفونی تاویل و تفسیر کرده و گفته اند که مراد از مرا عبادت کنید به معنای مرا بشناسید است؛ زیرا عبادت در مفهوم قرآنی به معنای شناخت عظمت خداوند و آفریده های او و تواضع و خشوع و خضوع در برابر آن عظمت است.
|
|
پیامبرانی که خداوند از ایشان گزارش می کند کسانی هستند که مجموعه کامل بینشی و نگرشی آنان به سبب تحلیل و نقدی که همواره با آن مطرح می شود، می توانند انسان را به عنوان فرد و یا عضوی از جامعه به کمال نهایی برساند و همه ظرفیت ها و توانمندی های او را بروز و ظهور بخشد. از این روست که قرآن به عنوان کتاب هدایت و دستور عمل راهنمایی انسان فردی و جمعی به سوی کمال مطرح شده است. بر این اساس است که در آیه ای به صراحت و روشنی می فرماید: قد تبین الرشد من الغی؛ راه رشد و دست یابی به کمال از راه گمراهی و گرفتاری به نقص مشخص و روشن شده است.
نور بازتاب روشنایی است. از این رو نور مهتاب را که واکنش روشنایی و تابش خورشید است، نور 
می نامند و در آیات قرآنی همواره از روشنایی ماه به نور تعبیر شده است: و جعل القمر نورا؛ اما روشنایی خورشید را به ضیاء و تابش تعبیر می کنند.
وجود انسانی وجودی لطیف است که در نگه داشت آن باید دقت و محافظت کامل داشت و این محافظت می بایست حتی درباره نیات نیز اعمال شود؛ زیرا انسان به نیت خود ماخوذ است: انما الاعمال بالنیات؛ اعمال انسان با توجه به نیات و مقاصدی است که در نظر دارد.
استاد حسن زاده آملی در درس می فرمود: انسان موجودی بی شکل و هیولایی است که به هر شکلی در می آید. انسان در زندگی خویش در حال شدن است و هر دم به شکلی در می آید تا در نهایت این هیولا و ماده اولیه‌ای شکل نهایی خود را می گیرد؛ زیرا انسان نوع الانواع نیست بلکه اصلا نوع نیست ِ زیرا انسان در حقیقت جنس و یا جنس الاجناس است.
انسان در زمین برای هدفی خاص ماموریت یافته و در آن سکنا داده شده است. ماموریت انسان افزون بر خود سازی دیگرسازی به معنا عام آن است. به این معنا که هم انسان های دیگر را یاری رساند تا به کمال دست یابند و هم موجودات هستی را به عنوان خلافت الهی و ربوبیت طولی پرورش داده و به مقام کمالی شایسته شان برساند.
انسان به حفظ آبروی خویش بیش از مال و حتی گاه جان بها و ارزش قایل است. در فرهنگ وحیانی اسلامی عرض و مال و جان از اموری است که حفظ و احترام آن لازم وضروری است.
ابن اسفندیار در تاریخ خویش آورده است که شخصی در دربار رویان بود که هرگز از سوی دلقک دربار مورد طعن و تمسخر قرار نمی گرفت و دلقک دربار به وی احترام می گذاشت و به قول معروف او را دست نمی انداخت.
شاه از این مساله شگفت زده شد و از او چون و چرا آن را پرسید. آن شخص گفت که انسان پول و مال را برای حفظ جان و آبرو به دست می آورد و آن چه مهم است همین دو تا است و مال و ثروت خودش هیچ ارزشی ندارد.
من دیدم که می شود با برقرار کردن ماهیانه ای برای دلقک می توان از زخم زبان و نیش و کنایه او در امان باشم. این گونه بود که پول ناچیز هر ماه به او می دهم و نه تنها از نیش و زخم زبانش در امان هستم بلکه از سوی وی نیز احترام و عزت می بیینم . پس وقتی با مالی می توان حفظ آبرو کرد چرا از آن بهره نگیریم و خود را گرفتار زخم سخن او کنم؟
.GIF)
به نظر می رسد که این عنوان نوعی تناقض نما باشد؛ زیرا ماهیت گفت و گو بر شکستن سکوت و سخن گفتن است. سخن گفتن و دوری از خاموشی و سکوت در سخنرانی امری روشن و بدیهی است چه برسد که اگر بخواهیم درباره گفت و گو سخن بگویم که جز با خاموشی شکستن شدنی نیست.